Begin mei maakte ik deel uit van een paardenkudde. Op uitnodiging van Hélène Schlooz en Julianne Driessen nam ik, samen met een fijne groep professionals, deel aan de aftrap van een reeks workshops 'systemische- en sjamanistische paardencoaching'. Een hele mond vol, ik weet het. Wat er gebeurde tijdens de workshop was echter zo bijzonder, dat ik je er graag iets meer over vertel.
Het grotere geheel
Systemisch werk gaat uit van de invloed van het grotere geheel waar we deel van uitmaken. Voor paarden is het grotere geheel de kudde. Ook wij mensen maken deel uit van een groter geheel of systeem. Zo ben je op je werk onderdeel van een organisatiesysteem, vormt je gezin thuis een systeem en is ook je familie een systeem. Al deze systemen hebben invloed op je functioneren, ook al ben je je daar vaak niet van bewust. Dat komt door drie ‘natuurwetten’: systemen willen compleet zijn en dat wat ontbreekt weer in beeld brengen, systemen streven steeds naar balans tussen geven en nemen en binnen systemen is er altijd sprake van een rangorde.
Het kudde-perspectief
Paarden zijn bij uitstek geschikt om die invloeden van het systeem zichtbaar te maken. Als kuddedieren kennen zij in de eerste plaats een ‘wij’ en veel minder een ‘ik’. Paarden zijn prooidieren en om te ‘overleven’ hebben zij belang bij eenheid en balans in de kudde. Als er een verstoring is dan willen zij dat direct herstellen. Zodra je bij de paarden komt maak jij als vanzelf deel uit van die kudde. Ze nodigen je als het ware uit om jouw plek, werkwijze of positie vanuit het kudde-perspectief te bekijken. Wat is jouw (vaak onbewuste) rol in het grotere geheel? En andersom, welke kracht gaat er van de kudde uit die jij mag inzetten?
Kun je het nog een beetje volgen?
Een juiste balans
Bij een opstelling met paarden werk je met een vraag. De vraagsteller licht de vraag toe, zonder te veel in detail te gaan, en kiest een representant voor zichzelf. Alle familieleden (of mensen uit de organisatie) die deel uitmaken van het vraagstuk, worden door de vraagsteller opgesteld (vandaar de naam ‘opstellingen’). De een dichtbij, de ander verder weg van de representant.
Ondertussen reageren ook de paarden op de opstelling door signalen of interventies die gericht zijn op bijvoorbeeld een juiste balans of ordening. Zo ontstaat een soort snapshot, een levende familiefoto. De deelnemers zijn daarin de plaatsvervangers van de familieleden (of collega’s).
In deze opstelling vertegenwoordig ik de jongste zoon van de vraagsteller. De plek waar ik ben neergezet voelt onprettig, verkeerd. Ik heb het nog niet gedacht of een van de paarden, Lotje, duwt me voorzichtig met haar achterwerk van mijn plaats… totdat ik goed sta. Hélène legt uit dat het paard in het belang van de kudde ervoor zorgt dat ieder lid op de juiste plek staat. Ook pony Glenn (de zoon van Lotje) komt inmiddels poolshoogte nemen.
Verborgen wordt zichtbaar
Wanneer we allemaal op de juiste plek staan gebeurt er iets bijzonders. Wij, de representanten, ervaren dezelfde gevoelens en gedachten als degenen die we vertegenwoordigen. Ik ‘word’ als het ware de jongste zoon. Door gevoelens en gedachten uit te spreken en door de posities van de representanten te veranderen, ontstaat er voor de vraagsteller steeds meer inzicht. Onder begeleiding van Hélène (Julianne kon er wegens ziekte helaas niet bij zijn. Van harte beterschap Julianne!) wordt dat wat verborgen is, steeds meer zichtbaar. Het is zo verhelderend!
Wat levert het je op?
Je begrijpt na een opstelling beter wat er speelt. Niet alleen waarom je bepaalde problemen ervaart, maar ook wat je kunt doen om het op te lossen. Wil je het zelf een keer meemaken? Hélène Schlooz van Weisessies en Julianne Driessen van Praktijk True Colours organiseren maandelijks een workshop in Grashoek waarin je zelf kennis kunt maken met de wijsheid van de paardenkudde. Neem gerust eens contact op. Geloof me, het is een hele bijzondere ervaring.
Paul Hermans, mei 2021
“What you DON'T see, is what you get!”